صورت مجلس تفکیکی ،تفکیک اعیان و عرصه نیز در این مطلب مورد بررسی قرار خواهد گرفت

معنای مفروز …

«مفروز یعنی ملکی با مساحت و حدود اربعه مشخص عرصه یا اعیان»

انجام معامله و ثبت سند برای قطعه مفروز یعنی در واقع ملکی با مساحت و حدود اربعه مشخص که از تفکیک آن به طور عام سخن رفته و فرقی میان تفکیک عرصه و اعیان احداثی بر روی عرصه قائل نشده است.

صورت مجلس تفکیک

بند 32

« در مورد معاملات قطعه مفروز طبق صورت مجلس تفکیکی باید پس از پرداخت شدن هزینه تفکیک به ثبت محل، سند ثبت شود و در مقام معامله باقیمانده، هرگاه حدود آن تعیین نشده باشد باید مجدداً صورت‏ مجلس تفکیکی با ذکر صریح حدود خواسته شود.»

تفکیک در ارتفاع

«تفکیک به معنی جدا کردن چیزی از چیز دیگر است» و در اصطلاح ثبتی به تقسیم یک پلاک با هر کاربری به دو یا چند قطعه در طول یا ارتفاع اطلاق می‏گردد.

تفکیک در ارتفاع از حدود چهار دهه اخیر در تهران و شهر های بزرگ مورد توجه قرار گرفته و با توسعه آپارتمان‏ سازی و ساخت مجتمع‏ های مسکونی انبوه به قصد استفاده و کاربری بیشتر از عرصه ، تفکیک اعیان نیز به قانون و مقررات ثبت راه یافته و اکنون جایگاه ویژه‏ای دارد که می‏توان گفت این نوع تفکیک پدیده جدیدی است که به واسطه پیشرفت علم مهندسی و معماری و دستیابی به سازه‏ های فلزی مرتفع در قوانین و مقررات ثبت پذیرفته شده و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز با اجرای قانون تملک آپارتمان‏ ها و آیین‏ نامه آن استفاده از نظریات کارشناسان ادارات کل ثبت اسناد تهران و همچنین بهره ‏گیری از نظرات صاحب‏ نظران امور ثبتی با صدور دستورالعمل‏ ها و بخشنامه‏ های مفید راه گشای مشکلات این قانون کم حجم و نارسا بوده است.

آیا قانون پاسخگوی مشکلات تملک آپارتمان است ؟

با اینکه سال‏هاست در جهت اجرای قانون تملک آپارتمان‏ ها اقدامات تفکیک در ادارات ثبت صورت گرفته و مورد استفاده می‏ باشد متأسفانه باز هم در عمل مشکلات و پدیده ‏های جدیدی بروز می‏کند که برای رفع آنها قانون و آیین ‏نامه جوابگو نبوده و در بخشنامه ‏ها نیز اشارتی به آن نشده است لذا جا دارد با توجه به پیشرفت‏ های همه جانبه فن ساختمان‏ سازی و پیچیدگی‏ های حاصل از آن در قوانین و مقررات نیز تحقق و مطالعه بیشتر به عمل آید . این تلاش و کنکاش به عهده حقوق‏دانان و صاحب ‏نظرانی است که سال‏ها در ارتباط و درگیر با مسائل حقوقی و ثبتی بوده و با مشکلات آن در عمل مواجه بوده ‏اند.

تفکیک عرصه با تفکیک اعیان از نظر اقدام و ضوابط حاکم بر آنها و از نظر آثار ثانوی تفاوت‏ هایی دارد.

الف: تفکیک عرصه

این اقدام با تقاضای مالک یا وکیل قانونی او شروع می‏شود به این ترتیب که مالک یا وکیل قانونی او از شهرداری تقاضای نقشه تفکیک پلاک را می‏کند.

شهرداری پس از اخذ مدارک لازم با توجه به مقررات و ضوابط شهرسازی نقشه مصوبه (موضوع ماده 101 قانون شهرداری ها) را به مقتضای تسلیم و نسخه‏ ای از آن را جهت تطبیق با ضوابط و مقررات ثبت و تنظیم صورت ‏مجلس به اداره ثبت ارسال می‏دارد.

با وصول نقشه ماده 101 به اداره ثبت ارسال می‏دارد.

با وصول نقشه ماده 101 به اداره ثبت و تقاضای مالک یا وکیل قانونی او که از طریق دفاتر اسناد رسمی و در فرم مخصوص تنظیم می‏شود، نماینده و نقشه‏ بردار از محل وقوع ملک بازدید به عمل می‏آورند و پس از تطبیق نقشه شهرداری با سند مالکیت صادره و محل ملک در صورت عدم مغایرت، گواهی عدم تجاوز به مجاورین و معابر و شوارع به وسیله نقشه‏ بردار ثبت صورت گرفته و نماینده ثبت اقدام به تنظیم صورت مجلس تفکیکی می‏کند که پس از طی تشریفات اداری و پرداخت هزینه دولتی یک نسخه از آن به دفترخانه اسناد رسمی متقاضی ارسال خواهد شد.

به این ترتیب ملک به دو یا چند قطعه تفکیک و برای همه قطعات مساحت و حدود مشخص می‏شود.

طبعاً مساحت قطعات تفکیکی با احتساب مساحت کوچه و یا خیابان احداثی در ملک باید با مساحت اولیه پلاک مطابق بوده و باقیمانده‏ ای از ملک که فاقد مساحت و حدود باشد وجود نداشته باشد.

آن قسمت از پلاک که جزو گذر و شوارع شده مشمول تبصره 6 ماده 96 قانون شهرداری بوده و در مورد قطعات پس از انتقال رسمی با تقاضای خریدار و ارائه تصویر بنجاق و نسخه دوم خلاصه معامله به اداره ثبت، سند مالکیت قطعه مورد معامله به نام خریدار و یا اسناد جداگانه نسبت به سهم مشاعی خریداران با شماره فرعی جدید صادر خواهد شد، البته در خصوص تعیین شماره فرعی برای قطعات مفروز شیوه‏ های مختلفی در شهرستان‏ ها و تهران متداول است که در بند های آتی اشارتی به آن خواهیم داشت.

نقشه تفکیک پلاک

ب: تفکیک اعیان

تفکیک اعیان توسط اداره ثبت و با استناد به گواهی پایان کار ساختمان صورت می‏گیرد مالک یا وکیل قانونی او تقاضای تفکیک را که در فرم مخصوص تنظیم می‏شود از طریق یکی از دفاتر اسناد رسمی به پیوست تصویر مصدق گواهی پایان کار به اداره ثبت ارائه می‏دهد.

پس از بازدید نماینده و نقشه‏ بردار ثبت از پلاک مورد نظر نقشه‏ بردار کروکی تمام قطعات مفروزی و قسمت‌ های مشاعی را ترسیم می‌کند و صورت‏ مجلس تفکیکی که حاوی شرح مختصری از سابقه ملک و شرح قطعات مفروزی با قید مساحت و حدود و همچنین ذکر تمام مشاعات موجود در ملک است تهیه و تنظیم می‏ نماید که پس از طی تشریفات اداری طبق مراحل زیر صورت‏ مجلس تفکیکی صادر می‏شود.

مراحل صدور صورت مجلس تفکیک :

  1. گواهی عدم تجاوز ملک به شوارع و حریم و املاک مجاور و گواهی عدم تعارض و امضاء صورت‏ مجلس به وسیله نماینده و نقشه ‏بردار ثبت.
  2. گواهی مالکیت متقاضی تفکیک به وسیله متصدی دفاتر املاک.
  3. گواهی عدم بازداشتی به وسیله متصدی دفتر بازداشتی.
  4. تطبیق و تأیید مفاد صورت‏ مجلس با ضوابط و مقررات مربوط به وسیله رئیس ثبت یا معاون ایشان و دستور وصول هزینه قانونی تفکیک به قسمت حسابداری.
  5. محاسبه هزینه تفکیکی و تسلیم قبض بانکی به ذینفع و ضبط یک نسخه از آن پس از پرداخت در پرونده.
  6. امضای صورت‏ مجلس تفکیکی به وسیله رئیس ثبت یا معاون ایشان.
  7. صدور صورت‏ مجلس تفکیکی و ارسال نسخه دوم به دفترخانه متقاضی به وسیله متصدی امور دفتری.
قطعه مفروز

صورت‏ مجلس تفکیکی

در صورت مجلس تفکیکی تمام قطعات مفروزی (صورت مجلس تفکیکی آپارتمان، صورت ‏مجلس تفکیکی انباری، صورت ‏مجلس تفکیکی پارکینگ) با حدود مشخص شده به نحوی که قطعه یا قطعاتی به عنوان باقیمانده منظور نمی‏شود.

در مواقعی که دادگاه حکم تفکیک آپارتمانی از یک مجموعه می‌دهد اداره ثبت باید صورت ‏مجلس تفکیکی کل آپارتمان را تنظیم نماید، تا مفاد حکم در اجرا از نظر قدرالسهم عرصه و مشاعات و مشترکات مشکل ‌آفرین نباشد.

باید توجه داشته باشیم تفکیک اعیان فقط به آپارتمان که در ارتفاع و بر روی هم در طبقات احداث شده‌اند اطلاق نمی‏شود بلکه چنانچه چند واحد ساختمان (ویلایی) یا مغازه که در یک سطح و یک طبقه بر روی عرصه بنا شده باشند تفکیک اعیان مصداق پیدا کرده و عرصه آنها مشترک است.

با این ترتیب و با عنایت به شرح فوق دستور قسمت اخیر این بند در مورد تعیین حدود باقیمانده عملاً منسوخ شده مگر در مواردی که صورت ‏مجلس مربوط به سنوات قبل بوده و ملک باقیمانده داشته باشد.